Jak rozpocząć przygodę z mrówkami

Witaj wędrowcze!


Dzisiaj naskrobię trochę o tym jak samemu przygotować się do prowadzenia własnej hodowli mrówek.
W większości przypadków, gdy osobnik postanowi rozpocząć przygodę z mrówkami, decyduje podniecenie. Wiem to także z autopsji! Jednak nic bardziej mylnego..


Mrówki nie są zwykłymi typowymi zjadaczami - jak pies czy kot, które nie potrzebują wielu przygotowań (oczywiście uogólniam). Najpierw należy się opanować i .. poczytać. Tak właśnie! To będzie najlepsza droga do rozwijania własnych zainteresowań, nie czyniąc przy tym szkody zwierzętom. Żeby nie być gołosłowną, najpierw przytoczę kilka storn które warto przejrzeć - najlepiej wzdłuż i wszerz.

Na pierwszy ogień idą dwa wortale:
Formicopedia - Baza Mrówczej Wiedzy - na której także i ja czasem coś napiszę
Antmania - Portal myrmekologiczny - sąsiednia witryna (jak dla mnie trochę zbyt chaotyczna). Również są tam przydatne informacje, które warto poczytać

Wyglądać to może trochę na reklamę i w pewnym sensie tak może być - opiszę bliżej możliwości przeglądania Formicopedii.
Po wejściu na stronę Formicopedii można mieć lekkie wrażenie zagubienia. Jako, że wstępnie na mrówkach się nie znamy, przeglądanie jej zaczynamy od jej lewej strony pod napisem "Nawigacja". Jest tam kilka odsyłaczy najczęściej używanych przez przeglądających. Widnieje tam link do blogów prowadzonych na Formicopedii, do słownika oraz -co w tej chwili jest najważniejsze- do "Spisu treści".
"Spis treści" to strona stanowiąca centrum opisywanego serwisu. Widnieje na niej podział informacji według kategorii i dalsze do nich odsyłacze, nie trzeba zatem szukać niczego na własną rękę. Tym bardziej, gdy się nie wie czego szukać. Dla początkującego najważniejszą kategorią są "informacje podstawowe". Zamieszczono tam między innymi kompendium dla początkujących i FAQ. Są to pozycje obowiązkowe! Niezrozumiałe terminy na pewno wyjaśni słownik.

Po zapoznaniu się z treścią minimum tych dwóch artykułów można Formicopedię przeglądać dalej na dwa sposoby:

• poprzez wyszukiwarkę u góry po lewej
  Gdy wiemy co chcemy znaleźć wpisujemy słowo i klikamy w "przejdź", gdy znamy hasło przedmiotowe i nie znamy tytułu artykułu - wpisujemy słowo i klikamy "szukaj"
• poprzez "Spis treści" w pasku "Nawigacja"
  Czyli wracamy do początku i kontynuujemy przeglądanie kategorii i podkategorii

Gdy już posiedliśmy wiedzę teoretyczną na miarę początkującego, można się zacząć udzielać i zadawać bardziej skomplikowane pytania na forach internetowych. Tutaj także znajdziemy pomoc bardziej doświadczonych (lub nie) hodowców.

Formicopedia - Forum - forum Formicopedii, prowadzone przez GN
Antmania - Forum - forum Antmanii, prowadzone przez Radissa
Formicarium - Forum - forum prowadzone przez Curtusa


Są także inne fora, jednak wszystkie powyższe są nasycone hodowcami mrówek po brzegi. Niestety ostatnie obecnie jest w fazie rozkładu, a szkoda. Można mieć nadzieję, że się to zmieni i życzyć szczęścia :)


Na koniec tego wpisu warto wspomnieć o klasycznych papierowych pozycjach. Część najpopularniejszych znajdziecie tutaj. Przedstawię zaledwie kilka z nich, do których dotarłam osobiście.

• "Świat mrówek" - Francois Ramade, tłum. B. Pisarski, 1968, str.124
  - krótka i bardzo przyjazna czytelnikowi pozycja. Autor ogólnie opisuje niemal wszystkie aspekty mrówczego życia: od budowy ciała (i przy tym podziale na rodziny) po oddziaływania człowiek-mrówki. Czyta się przyjemnie, nie zanudza i daje ogólny pogląd na mrówki jako całość.

• "The Ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland" - Wojciech Czechowski, Alexander Radchenko, Wiesława Czechowska, 2002, str. 201
  - naukowa pozycja poświęcona przeglądowi polskich gatunków mrówek. Znajdziemy tutaj opisy gatunków, tj. ich występowanie na terenie kraju i świecie oraz ich biologię. W publikacji zawarto także krótką charakterystykę polskiej myrmekofauny oraz klucze do oznaczania gatunków (o czym na pewno będzie gdzieś kiedyś). Klucze uzupełniono o schematyczne rysunki porównawcze. Używa się skrótu TAoP. Język angielski !

• "Klucze do oznaczania owadów Polski - ...- Mrówki -Formicidae" - Wojciech Czechowski, Alexander Radchenko, Wiesława Czechowska, cz. XXIV, z. 63, 2004, str.140
  - tym razem po polsku. W odróżnieniu od TAoP, klucze poprzedzono bardzo krótkim wstępem i nie zawarto charakterystyki polskiej myrmekofauny. Trzon pracy stanowią same klucze do polskich gatunków, w których przewija się trochę informacji o biologii. Ciekawym dodatkiem jest charakterystyka wybranych podrodzin i rodzajów.

• " The ants of Poland with reference to the myrmecofauna of Europe" - Wojciech Czechowski, Alexander Radchenko, Wiesława Czechowska, Kari Vepsäläinen,  2012, str. 495
  - długo wyczekiwana przez hodowców kolejna odsłona TAoP. Można znaleźć tutaj ogólne opisanie kierunków myrmekologii (kilka krótkich ciekawych tekstów), checklistę ('wymienienie') gatunków europejskich, katalog mrówek polski, na podobnej zasadzie co w TAoP (skrócony w stosunku do TAoP opis rodzaju i przykładowy wygląd kast, podział na polskie gatunki - notka o ewentualnych zmianach nazewnictwa, mapy zasięgu w Eurazji i Polsce, biologia),listę gatunków wykluczonych z wcześniejszych list, ponownie charakterystyka polskiej myrmekofauny (liczność, występowanie dla nizin, wyżyn, gór, m.in.tabela obecności gatunków w danych regionach Polski, tabela zoogeograficzna i "środowiskowa" klasyfikacji gatunków polskich (w skrócie - upodobania środowiskowe) wraz z opisem (i resztą tabel uzupełniających)), jak stoi w tytule - Polska myrmekofauna na tle Europy i wybranych jej krajów (według linii północ-południe: Norwegia, Szwecja, Finlandia, Niemcy, Czechy, Słowacja, Ukraina, Węgry, Rumunia, Chorwacja, Bułgaria i Grecja) i w końcu same klucze dla podrodzin europejskich (polskie z gwiazdką) i gatunków polskich (królowe, robotnice, samce) uzupełnione o zdjęcia spod mikroskopu skaningowego (są również porównania do innych europejskich mrówek). Język angielski !

• "Klucz do oznaczania mrówek leśnych" - Sławomir Mazur, 1995, str. 75
  - kolejny klucz do gatunków polskich mrówek, poprzedzony krótkim opisem budowy zewnętrznej oraz biologii i znaczenia mrówek leśnych. Nieco więcej miejsca poświęcono opisowi gatunku, chociaż informacje o jego biologii niemal pominięto. Klucze uzupełniono rysunkami. Zamieszczono także krótki słownik terminów myrmekologicznych. W omawianej pozycji nie wymieniono wszystkich znanych do tego czasu gatunków mrówek, jedynie te subiektywnie przez autora przypisane do środowisk leśnych.

• "Prace Komisji Naukowych PTG" - "Metody hodowli zwierząt glebowych - Mrówki"  -  Wojciech Czechowski, Bohdan Pisarski, III, 33, 1988, str. 41
  - najstarsza lecz na końcu i dla początkującego hodowcy najważniejsza pozycja. Jest to bardzo krótki i treściwy opis prowadzenia hodowli laboratoryjnej mrówek. Znajdziemy tutaj rozmaitej budowy gniazda stosowane do różnych celów badawczych (także opis ich ewolucji i rozbudowy przez kolejnych badaczy), sposób na hodowlę form płciowych i przeprowadzenie rójki (to raczej nie dotyczy; "rójkę" na pewno kiedyś opiszę na blogu), sposoby osadzania roju do sztucznego gniazda, sposoby na zabezpieczenie hodowli oraz pokarm i jego stosowanie (także przepis na tzw. "mieszankę"). Odpowiednikiem tej pracy jest "Laboratory methods for rearing ants (Hymenoptera, Formicoidea)" tych samych autorów  wydana w 1992, w języku angielskim.

• "Podróż w krainę mrówek" - Bert Holldobler i E.O. Wilson, 1998 str. 216
  - pozycja znakomitych autorów (nagrodzonych wcześniej nagrodą Pulitzera za książkę pt. "The Ants"). Wiele o niej nie powiem, bo jeszcze jej nie zdobyłam. Poleca ją natomiast kolega po fachu patry090.